Werking van zonnepanelen
Op de afbeelding is te zien dat zonnepanelen elektriciteit produceren uit zonlicht (1). Deze elektriciteit is niet hetzelfde als wat uit het stopcontact komt. Door een omvormer (ook wel inverter genoemd) wordt de stroom omgezet naar in huis bruikbare stroom (2). Deze omvormer kan de stroom omzetten voor veel zonnepanelen bij elkaar (een centrale omvormer), of er kan per paneel een kleine omvormer geplaatst worden (micro-omvormer).
Deze laatste optie is vooral handig als er veel schaduw op een dak valt of als er binnen geen plek is om een grotere omvormer op te hangen.
Verder zien we op het plaatje dat de stroom van de panelen en de omvormer(s) via bekabeling wordt verbonden met de meterkast van het huis (3). Vanaf hier wordt de stroom verdeeld naar apparaten die op dat moment stroom verbruiken. Als er stroom over is wordt dit terug geleverd aan het openbare elektriciteitsnet via de elektriciteitsmeter (4).
Schaduw en oriëntatie
De zonnepanelen werken het best als de zonnestralen loodrecht op het paneel vallen, vandaar dat panelen met een helling worden geplaatst. Aangezien ze licht nodig hebben om te produceren, werken de panelen het best als ze richting het zuiden zijn geplaatst. Middels de bijgevoegde afbeelding kunnen verschillende oriëntaties en hellingen worden vergeleken.
Als er op een dak objecten staan, kunnen die schaduw werpen op de zonnepanelen. Als er schaduw op een paneel valt zal hij niet produceren. Om zo veel mogelijk te produceren is het dus belangrijk zoveel mogelijk schaduw te vermijden.
Het vermogen van zonnepanelen wordt uitgedrukt in Watt. Een goed geplaatst paneel (met een helling rond de 35 graden en georiënteerd richting het zuiden) zal per Watt gemiddeld 0,9 kWh/jaar produceren. Per jaar kan dit verschillen door weersinvloeden.
Elektrisch aansluiten
Het systeem van zonnepanelen en de omvormer moeten worden aangesloten op de meterkast. Als het kan wordt hier een reserve-groep in de meterkast voor gebruikt. Anders wordt er een nieuwe groep aangelegd. Vanaf de omvormer naar de groep is ook bekabeling nodig. Houdt er dus rekening mee dat de elektricien gemakkelijk een kabel kan trekken (bijvoorbeeld door een bestaande koof of een oude schoorsteen).
Terugleveren van energie
Als er meer stroom wordt geproduceerd dan u op dat moment in huis gebruikt, wordt de stroom teruggeleverd aan het openbare stroomnet. ’s Avonds, als de panelen niet meer produceren, wordt er stroom ingekocht van dit net. Op de jaarafrekening worden de gekochte stroom en de geleverde stroom tegen elkaar weggekruist (het zogenaamd ‘salderen’). Voor een huishouden betekent dit dat de stroom uit zonnepanelen net zoveel opbrengt als u voor stroom uit het net betaalt.
De juiste meter
Om de geleverde energie goed te registreren, zodat ook de juiste vergoeding wordt betaald, is een daarvoor geschikte meter nodig. In principe kunnen oude meters met een draaiende schijf dit aan. De schijf gaat namelijk de andere kant op draaien als er stroom wordt geproduceerd. Maar hier zijn ze eigenlijk niet voor bedoeld en als de stand eenmaal op 0 komt wordt er niets meer geregistreerd. Het is daarom beter een nieuwe meter te nemen die de geleverde stroom apart registreert. Deze zijn te herkennen omdat ze vier verschillende telwerken hebben (staat genoteerd op de meter, zie de afbeelding hiernaast als voorbeeld).
Monitoring
Om goed in de gaten te houden of een systeem nog werkt, is het handig de productie af en toe na te kijken. Hiermee wordt al snel duidelijk of panelen werken of dat ze ineens minder produceren dan normaal. Vaak hebben omvormers ook een apart display waarop de productie te zien is, aangevuld met speciale waarschuwingen als er iets mis is.
U kunt ook een apart monitoringssysteem aanschaffen. Hiermee heeft u op internet of op de computer (tablet) een overzicht van wat er geproduceerd is en hoeveel stroomkosten er bespaard zijn. Monitoringssystemen die u kunt aflezen op uw laptop of tablet zijn in de praktijk het best.
Kwaliteit van materialen
Het is belangrijk om zonnepanelen en omvormers te gebruiken met een goede kwaliteit. Het systeem zal immers voor 25 jaar of meer moeten produceren. Vaak is het daarom beter net wat meer te investeren, in plaats van de budget-offerte te accepteren. Voor panelen geldt dat ze moeten voldoen aan belangrijke keurmerken, de producent een goede garantie biedt en het liefst een Europese vestiging heeft. Bij twijfel kan dit altijd worden nagevraagd bij de installateur die de offerte verstrekt.
Garanties
Ook voor de omvormer geldt dat deze zeker vijftien jaar mee moet kunnen gaan. Belangrijk bij de keuze van een omvormer is de garantie die geboden wordt en de ervaring van de producent. Merken als SMA en Mastervolt bieden bijvoorbeeld een goede garantie en produceren al zeer lang omvormers. Micro-omvormers zijn een redelijk nieuw fenomeen maar daartegenover wordt vaak wel een zeer lange garantie afgegeven.
Meer weergeven- Productgarantie zonnepanelen: Deze garantie dekt eventuele fouten aan de panelen zelf. Hieronder vallen bijvoorbeeld losse bedrading en panelen die niet goed waterdicht zijn. Vaak geldt deze garantie voor tien jaar.
- Productiegarantie zonnepanelen: Na verloop van tijd neemt de productie van de panelen af. Met deze garantie belooft de producent dat de panelen na verloop van tijd alsnog naar verhouding goed zullen presteren. Vaak garandeert de producent nog tachtig procent van het originele piekvermogen na 25 jaar.
- Garantie op omvormer: de productgarantie op de omvormer, dus tegen eventuele productiefouten en andere defecten. Voor grote omvormers is deze vaak standaard vijf jaar en tegen betaling uit te breiden naar tien of twintig jaar. Micro-omvormers hebben vaak langere garantieperiodes, tot wel 25 jaar.
- Garantie op het installatiewerk: De garantie op het geleverde werk, het goed functioneren van het systeem. Mocht dus als gevolg van de installatie het dak gaan lekken dan valt dat onder deze garantie. Let er op dat deze ten minste anderhalf jaar is, langer is altijd beter.
Verzekering en service
U kunt uw zonnepanelen ook verzekeren. In veel gevallen vallen de panelen onder uw opstalverzekering. Vraag dit altijd na bij uw verzekeraar. Verzekeraars zoals SolarIF bieden speciaal dekking voor zonnepanelen. Dit kan zijn kapotte panelen, maar ook schade als gevolg van kapotte panelen en misgelopen productie. Dit soort speciale verzekeringen kost gemiddeld zestig euro per jaar.
Vergunning?
In de meeste gevallen is voor het plaatsen van zonnepanelen geen vergunning nodig. Op een schuin dak moeten de panelen in dezelfde richting als het dakvlak liggen en mogen ze niet uitsteken buiten het dak. Op een plat dak mogen de panelen niet dichter op de rand staan dan dat ze hoog zijn. Voor woningen in beschermd stadsgezicht of monumenten kunnen aanvullende eisen gelden. Als u denk dat dat aan de orde is kunt u dat ook met de adviseur bespreken. Kijk voor een uitgebreide beschrijving hier. Niet zeker? Doe de vergunningscheck van het Omgevingsloket.